Bio het monument

Het landgoed van Stichting Bio Kinderrevalidatie is een rijksmonument en is als het Bio Herstellingsoord in de jaren 1952-1960 ontworpen door de Nederlandse architect J.J.P. Oud (1890-1963).

In 2015 werden de meeste gebouwen aangewezen als rijksmonument.
Meer over de Cultuurhistorische waarden kan je hier lezen

J.J.P. Oud

Oud werd bekend als lid van kunstbeweging De Stijl en was voorvechter van de moderne architectuur.  Zijn idealen met betrekking tot de relatie tussen het individu en de maatschappij deelde hij met andere leden van De Stijl en bracht ze in de praktijk met zijn ontwerpen voor verscheidene sociale woningbouwprojecten. In Arnhem ontwierp hij naast het Bio Vakantieoord een woonbuurt in de wijk Presikhaaf. Een ander belangrijk werk van hem is bijvoorbeeld het nationaal moment op de Dam in Amsterdam.

In de jaren vijftig werd Bio door de overheid gevraagd onderzoek te doen naar de haalbaarheid van een plaats waar poliopatiëntjes konden worden behandeld. De stichting kocht een stuk grond in Arnhem aan, waar architect J.P.Oud het Bio Herstellingsoord voor ontwierp. Omdat de noodzaak voor een opvangplaats voor poliopatiëntjes minder noodzakelijk was geworden, ging bij de opening in 1960 het herstellingsoord van start als revalidatiecentrum voor kinderen met een lichamelijke beperking. Zij leerden hier omgaan met hun beperking, bijvoorbeeld in de sporthal en het therapie bad, die midden op het terrein liggen.

Opvallend aan het sportgebouw is de toren, die lijkt op een duiktoren, maar bedoeld is als een uitzichtpunt. Bezoekers konden tijdens een rondleiding over het terrein vanaf deze belvedère het hele complex overzien. Dat was belangrijk omdat de Bioscoopbond haar gelden verwierf als vrijwillige bijdrage van particulieren.

Bio Herstellingsoord

Kenmerkend voor Ouds ontwerp is de opzet in afzonderlijke paviljoens. Hij wilde voorkomen dat een kind zich verloren zou voelen in een massaal, onpersoonlijk gebouw en verdeelde daarom alle functies in verschillende gebouwen over het terrein. Centraal bij de hoofdentree ligt het hoofdgebouw. Hier zetelde de directie en administratie. Ook bevonden zich daar een medische onderzoekskamer en een wasserij voor het linnengoed. In de centrale keuken werd het eten gemaakt dat elke dag met karretjes naar de kinderen werd gebracht. Op de verdieping waren kamers voor de verpleegsters die op het terrein woonden. Het hoofdgebouw schermde het complex af van de grote weg, zodat het op de rest van het terrein veilig en rustig was. Recht achter dit gebouw ligt het ketelhuis, waar de verwarmingsketel stond die het hele terrein van warm water voorzag. Verder op het terrein liggen in een symmetrisch stramien de kinderpaviljoens waar groepen kinderen van ongeveer acht personen als in een gezin leefden. Redelijk vooruitstrevend was dat jongens en meisjes gemengd leefden. De opzet in kleine paviljoens had tot doel de kinderen zoveel mogelijk het gevoel te geven in een gewoon gezinsverband te zijn.

Oud gaf het hele terrein een rustige en heldere uitstraling, met de bedoeling een montere atmosfeer te bereiken. De vrolijke beeldende kunst, met een bijzonder geglazuurd tegeltableau van de kunstenaar Karel Appel bij de ingang, versterkte die opzet. Bij het zwembad staat een beeldengroep van ‘dieren in het woud’, gemaakt door beeldhouwer Rudy Rooijackers.

Alles was er op gericht de revalidatie-functie zo goed mogelijk te ondersteunen. Oud was er daarom op tegen dat in de twee vijvers bij het hoofdgebouw op een gegeven moment teveel eenden zwommen. Naar zijn mening verstoorde het gefladder en gekwaak van de watervogels de serene rust rond de witte paviljoens in de bossen. Na een bezoek aan het Bio-Herstellingsoord enige jaren na de oplevering liet hij in een brief aan het toenmalige hoofd hierover zijn ongenoegen blijken. De eenden, waar de kinderen overigens veel plezier aan beleefden, dienden verplaatst te worden naar een kinderboerderij, bij voorkeur achter op het terrein. Het geeft goed aan hoe serieus Oud zijn taak nam en hoezeer hij begaan was met de zorg voor de kinderen.

Bio Mytylschool

Later is het complex diverse malen uitgebreid. In 1963-1964 is onder meer de Bio Mytylschool gebouwd, waar niet alleen kinderen van het herstellingsoord maar ook uit Arnhem onderwijs konden volgen. Deze school is ontworpen door Hans Oud, de zoon van J.J.P. Oud. Meer recent zijn er enkele paviljoens bijgeplaatst en is bij de school een nieuw gedeelte gebouwd. De school werkt tegenwoordig onder de naam Lichtenbeek.